Witamina A to zbiorowa nazwa związków chemicznych takich jak retinol czy beta-karoten. Stanowi jedną z najwcześniej odkrytych witamin na świecie, a znana była już w starożytności. Pełni wiele bardzo istotnych funkcji w organizmie. Jest niezbędna do prawidłowego rozwoju kośćca oraz widzenia, a także zmniejsza ryzyko wystąpienia nowotworów i wspiera układ odpornościowy. Jak witamina A wpływa na wygląd skóry i dlaczego nazywa się ją „witaminą urody”?
Rola witaminy A w organizmie
Witamina A jest jedną z ważniejszych witamin i odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu ludzkiego organizmu. Zaliczana jest do retinoidów i stanowi niezbędny składnik pokarmowy każdego człowieka. Odnosi się do kilku związków chemicznych, z których najpopularniejszymi są retinol i jego pochodne, a także beta-karoten. Witamina A, podobnie jak D, E i K, jest rozpuszczalna w tłuszczach. Odkłada się częściowo w tkance tłuszczowej oraz w 90% w wątrobie, a jej niedobory widoczne są dopiero po kilku miesiącach. Trzeba pamiętać, że również jej nadmiar jest toksyczny. Wykazuje odporność na działanie wysokiej temperatury, jednak ulatnia się przy kontakcie z żelazem i miedzią. Średnie dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę A wynosi około 750 μg. Wzrasta ono u kobiet w ciąży, karmiących oraz u dzieci.
Rola witaminy A w organizmie to:
- utrzymanie prawidłowego metabolizmu żelaza,
- uczestnictwo w procesie wzrostu komórek,
- ochrona nabłonka układu pokarmowego,
- zapobieganie zakażeniom,
- utrzymanie prawidłowego stanu błon śluzowych,
- poprawa wyglądu skóry, włosów i paznokci,
- wpływ na prawidłowe widzenie,
- podniesienie odporności.
Wpływ witaminy A na urodę
Witamina A i syntetyczne pochodne kwasu witaminy A (retinoidy) stanowią jedne z najskuteczniejszych preparatów przeciwstarzeniowych. Wnikają w warstwę rogową naskórka, a nawet przenikają do skóry właściwej i tkanki podskórnej. Dzięki temu wykazują bardzo duży wpływ na ogólny stan skóry. Kremy, sera, maseczki i inne kosmetyki z ich zawartością, a także naturalne suplementy diety z witaminą A sprawiają, że skóra staje się gładka, elastyczna, pozbawiona przebarwień. Pobudza ona również wytwarzanie włókien kolagenowych w tkance łącznej. Witamina A pozwala zregenerować suchy naskórek, zmniejsza zrogowacenia, łagodzi stany zapalne, a nawet chroni od słońca. Jedną z jej najważniejszych właściwości jest działanie normalizujące w procesach różnicowania komórek nabłonka, które wpływają na funkcje regulacyjne skóry. Retinole mają naukowo potwierdzone zastosowanie w kuracji łuszczycy, trądziku, posłonecznych przebarwień skóry oraz atopowego zapalenia skóry.
W których produktach znajduje się witamina A?
Witamina A w produktach zwierzęcych występuje jako retinol, natomiast w roślinnych jako beta-karoten. Retinol jest lepiej przyswajalny przez układ pokarmowy. Gdzie znajduje się witamina A? Są to przede wszystkim:
- masło,
- jajka,
- mleko i produkty mleczne,
- niektóre tłuste ryby,
- wątroba i inne podroby,
- słodkie ziemniaki,
- jarmuż,
- rzeżucha,
- szpinak,
- dynia,
- propolis,
- marchew,
- pomidory,
- czerwona papryka,
- sałata,
- wiśnia,
- morele,
- brzoskwinie,
- śliwki.
Witaminę A zawierają też różnego rodzaju popularne superfoods. Można ją znaleźć w takich produktach jak naturalne algi czy ekologiczne soki.
Objawy niedoboru witaminy A
Niedobory witaminy A spotyka się raczej rzadko, natomiast są na nie narażone szczególnie osoby starsze, pracujące przy komputerze, alkoholicy i palacze, a także kobiety w ciąży. Skutki niedoboru witaminy A znano już w starożytności, jednak to dopiero na przełomie XIX i XX wieku znaleziono korelację między jej deficytem a takimi chorobami, jak kurza ślepota. Najczęstsze objawy niedoborów witaminy A to:
- słabe widzenie po zmierzchu (wspomniana kurza ślepota),
- opóźniona akomodacja oka,
- sucha rogówka i spojówka,
- zahamowanie wzrostu u dzieci,
- duża podatność na infekcje,
- słaba kondycja skóry,
- łamliwość paznokci,
- wypadanie i łamanie włosów,
- trądzik,
- biegunki,
- zaburzenia cyklu miesiączkowania,
- bezpłodność,
- dzwonienie w uszach (u osób starszych).
Czy nadmiar witaminy A szkodzi?
90% witaminy A jest gromadzone w wątrobie, a skutki jej niedoboru lub nadmiaru widoczne są dopiero po kilku miesiącach. Niestety, w nadmiarze jest substancją silnie toksyczną. Czym się objawia? Jak mówi ekspert NatVita – producent naturalnych suplementów:
Nadmiar witaminy A może prowadzić do nadpobudliwości, drażliwości, światłowstrętu, a także bólów głowy, mięśni i stawów. Oprócz tego hiperwitaminoza skutkuje powiększeniem wątroby i śledziony, a także zaburzeniami ich funkcji. Widocznym objawem jest również świąd skóry, zmiany skórne (często o żółtawym zabarwieniu) oraz wypadanie włosów i łamliwość paznokci. Z powodu pogorszenia stanu narządów wewnętrznych dochodzi również do zaburzeń jelitowo-żołądkowych, wymiotów, nudności, biegunek.
Trzeba pamiętać, że przedawkowanie witaminy A jest bardzo groźne dla kobiet w ciąży. Stanowi to też jeden z powodów, przez który muszą one bezwzględnie zrezygnować z terapii dermatologicznych z użyciem izotretynoiny, która ma działanie teratogenne i przyczynia się do rozwoju wad płodu, takich jak wodogłowie, małogłowie, wady szkieletu, układu sercowo-naczyniowego i nie tylko. Chociaż standardowa suplementacja witaminy A oraz nadmierne spożywanie retinolu musi być wyeliminowane, kobiety w ciąży mogą spożywać beta-karoten praktycznie bez ograniczeń.
Podsumowanie
Dlaczego witamina A tak dobrze działa na urodę? Spowodowane to jest tym, że dobrze wnika w warstwę rogową naskórka. Jest w stanie w pewnym stopniu dotrzeć nawet do skóry właściwej i tkanki podskórnej. Pełni funkcje regulacyjne skóry, a do tego przyspiesza regenerację naskórka. Zwiększa wytwarzanie kolagenu i elastyny. Oprócz korzystnego wpływu na cerę pozytywnie oddziałuje również na wygląd włosów i paznokci.